تشخیص مطلق مشروبات الکلی تقلبی امری دشوار است و هر چند روشهایی برای تشخیص آن در فضای مجازی معرفی میشود، اما هیچ یک از این روشها قطعیت کاملی ندارد.
منابع خبری مشترک: مسمومیت ۲۹ پزشک به دلیل مصرف مشروبات الکلی تقلبی در شیراز، مسأله مشروبات سمی و تقلبی در کشور را دوباره به اوج رسانده است.
مشروبات تقلبی منجر به وقوع داستانهای تلخی شدهاند که تعداد زیادی از مردم را به جان خود واداشتهاند و در حادثه اخیر شیراز، این موضوع باعث از دست رفتن یک پزشک و وضعیت بحرانی دیگری برای سایر مصرفکنندگان شده است. اگرچه اطلاعات دقیقی از این موضوع منتشر نشده است، اما آخرین گزارشات تا تابستان ۱۴۰۲ بود که عباس مسجدی آرانی، رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور، از مرگ بیش از ۶۴۴ نفر به دلیل مصرف الکل تقلبی خبر داد. اکنون با اعلام اخبار مربوط به مسمومیت گروهی ۲۹ پزشک در شیراز، گفته میشود که دادستانی در حال بررسی این حادثه و تشکیل پرونده مربوطه است. برخی نیز مسئلهای را مطرح میکنند که چرا پزشکان نتوانستهاند مشروبات تقلبی را از مشروبات اصلی تشخیص دهند و چگونه به این خسارات دچار شدهاند.
دکتر شاهین شادنیا، رئیس بخش مراقبتهای ویژه از مسمومین در بیمارستان لقمان حکیم تهران، اظهار میکند: هیچ روش قطعی برای تشخیص الکل تقلبی وجود ندارد و تمام روشهایی که در فضای مجازی مطرح میشود، ممکن است به دلیل تا حدودی مفید باشند، اما قطعیت کاملی در تشخیص این موضوع وجود ندارد.
شادنیا افزود: اگر مشروب بو داشته باشد، نمیتوان به سادگی قضاوت کرد که سمی است یا نه، و اگر رنگ خاصی داشته باشد، نمیتوان به قطعیت ادعا کرد که تقلبی است. الکل از طبیعت خود زردرنگ است، اما برخی مواد را اضافه میکنند تا رنگش به سفید تغییر یابد. الکل در صورتی که بو داشته باشد، ممکن است به دلیل مواد طبیعی باشد، اما ممکن است درصد بالایی از الکل سمی در آن وجود داشته باشد. بنابراین، به جز روشهای آزمایشگاهی که تحلیلهای سمی روی نمونههای الکلی انجام میدهند، هیچ روشی برای تشخیص قطعی الکل سمی یا غیرسمی وجود ندارد.
این تخصصی در زمینه سمشناسی و مسمومیتها، در مورد اینکه آیا توزیع مشروبات تقلبی در کشور ما رایج است یا خیر، اظهار نظر میکند: اطلاعات دقیقی در این خصوص در دسترس نیست، اما در طول سالهای گذشته، مواردی از مسمومیت با الکلهای سمی در دورانهای مختلف رخ داده است. این موارد در شهرهای مختلف از جمله بندرعباس، قم، شیراز و سایر شهرها دیده شده است. همچنین، در دوره کرونا، موارد مصرف مشروبات الکلی سمی و تقلبی افزایش یافته است. ما فقط مشتریان مبتلا را مشاهده میکنیم و در برخی از زمانها، این موضوع با پیک بیماری مواجه میشود و سپس کاهش مییابد.
او در پاسخ به اینکه آیا این پیکهای مسمومیت دارای علت خاصی هستند، اظهار میکند: این پیکها هیچ ارتباط خاصی با فصل یا تاریخ خاصی ندارند و به طور تصادفی و پراکنده رخ میدهند.
رئیس بخش مراقبتهای ویژه از مسمومین در بیمارستان لقمان حکیم تهران در مورد اینکه چرا برخی از مصرفکنندگان به مراکز درمانی مراجعه نمیکنند و بیشتر در معرض خطر قرار میگیرند، اظهار میکند: در این مورد بحث قانونی وجود ندارد و بیمارستان تنها مکانی است که خدمات درمانی را ارائه میدهد. بیمارانی که با مسمومیتهای الکلی به بیمارستان مراجعه میکنند، تنها درمان دریافت میکنند، مگر این که خود بیمار قصد اقدامات حقوقی علیه فرد توزیع کننده مشروب تقلبی را داشته باشد. تاکنون، هیچ گزارشی از اینکه بیماری به دلیل مصرف مشروبات تقلبی به بیمارستان مراجعه کرده و اقدامات حقوقی انجام شده باشد، وجود ندارد.
شادنیا دلیل اصلی تأخیر در مراجعه به مراکز درمانی را این مسئله میداند که بیمار در مراحل اولیه متوجه مسمومیت نمیشود و در توضیحات بیشتر میافزاید: علائم این مسمومیت اختصاصی نیست و فردی که الکلهای سمی یا مشروبات تقلبی مصرف میکند، در ابتدا علائمی مانند مستی را تجربه میکند. با گذر زمان، علائمی مانند سردرد، تهوع و استفراغ ظاهر میشود و افراد فکر میکنند این علائم ناشی از مصرف الکل معمولی است. بعد از ۱۲ تا ۲۴ ساعت، علائم مربوط به مسمومیت با الکلهای سمی ظاهر میشود، اما اغلب تأخیر در مراجعه به مراکز درمانی رخ میدهد.
این پزشک توصیه میکند که اگر افراد به هر دلیلی مشکوک به مصرف مشروبات تقلبی هستند، در صورت ظهور هر گونه علائم مشخص، به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کنند تا بررسیهای لازم صورت گیرد. آنها نباید منتظر بروز علائم شدیدتر شوند، زیرا زمان برای اقدامات درمانی بسیار حیاتی است و تأخیر ممکن است منجر به افزایش عوارض و کاهش شانس بهبودی شود.