بدن ما به طور طبیعی از خودش محافظت میکند. این حفاظت شامل مجموعهای از فرآیندها و مکانیسمهایی است که بدن برای حفظ سلامت و مقابله با عوامل مخرب بیرونی مانند باکتریها، ویروسها، و مواد زیانآور دیگر، انجام میدهد. برخی از این مکانیسمها شامل سیستم ایمنی بدن، پوست به عنوان حائطه محافظتی، ایمنسازی بافتها و سایر فرآیندهای طبیعی مانند تولید مخاط در مجاری تنفسی و سیستم هضمی میباشد. این مکانیسمها باعث میشوند که بدن ما قادر به مقابله با عوامل مخرب شود و سلامتی خود را حفظ کند.
تا به حال به این فکر کردهاید که چرا گوشهایتان جرم دارند یا چرا باد شکم دارید؟ این فعالیتهای به ظاهر ناخوشایند بدن ما در واقع برای حفظ سلامت کلی ما هستند. این امور ممکن است مزاحم و بیدلیل به نظر برسند، اما برای بهبود عملکرد بدن لازم است. در ادامه با اهمیت و کاربردهای آنها آشنا خواهیم شد.
-
جرم گوش
اگر گوشهای خود را خارج از شکل عادی احساس میکنید، ممکن است دلیلش انباشت جرم باشد. اما جرم گوش در صورت عدم آسیب و اذیت، در واقع مفید است. جرم گوش نه تنها طبیعی بلکه ضروری نیز است، چرا که گوش را در برابر موادی مانند گرد و غبار، موها یا حشرات کوچک محافظت میکند. برخی عوامل میتوانند بر روی مقدار جرم گوش تأثیر بگذارند، از جمله جراحی یا ترومای گوش، عفونتهای مکرر گوش، یا استفاده از سمعک یا گوشگیرهای عمیق. اگر مشکل جدی ای مانند نقص شنوایی یا عفونت ندارید، نیازی به پاکسازی جرم گوشهای خود ندارید. به یاد داشته باشید که استفاده از گوشپاک کن بیشتر به ضرر تا بهره است، زیرا باعث فشار بیشتر جرم به داخل گوش میشود. جرم گوش به طور طبیعی و خودکار، بدون نیاز به کمک خارجی، به تدریج از گوش خارج میشود.
-
باد شکم
دفع باد شکم ممکن است مزاحم و ناخوشایند به نظر برسد، اما این اتفاق جزء فرآیند طبیعی گوارش است. بدن با این کار هوای فراوانی را که بلعیده شده، دفع میکند و همچنین مواد غذایی تخمیر نشده را. حجم باد شکم و تعداد دفعات آن ممکن است در هر فرد متفاوت باشد و به رژیم غذایی، فعالیت بدنی، مصرف آنتیبیوتیک و حتی فشار آسمانی وابسته باشد. همچنین داشتن باد شکم ممکن است نشان دهنده فیبر غذایی زیاد در رژیم غذایی باشد که به سلامت رودهها و میکروبیوم آن کمک میکند. به علاوه، دفع باد شکم میتواند در پیشگیری از درد شکم و نفخ ناخواسته کمک کند، دو مشکل که معمولاً به دلیل محبوس شدن باد شکم اتفاق میافتد. اما باید توجه داشت که باد شکم بیش از حد ممکن است نشانه مشکلات پزشکی جدی باشد که باید توسط پزشک بررسی شود.
-
آروغ زدن
آروغ زدن اگرچه ممکن است ناخوشایند به نظر برسد، اما گاهی اوقات برای سلامت خود مجبور به انجام آن میشوید. آروغ زدن روشی است که بدن برای دفع گاز اضافه معده است و اگرچه مزاحم به نظر میرسد، اما از فعالیتهای طبیعی بدن است. هنگامی که غذا یا مایعی را بلعیدیم، به معده میرسد، جایی که اسید معده و آنزیمهای گوارشی برای هضم آن مشغول به کار هستند تا مواد غذایی را تجزیه و تبدیل به مواد مغذی کنند که بدن میتواند برای تأمین انرژی استفاده کند. این فرآیند میتواند منجر به تولید گاز شود. اگر همیشه آروغ خود را نگه میدارید یا از انجام آن خجالت میکشید، ممکن است دچار نفخ و ورم شکم شوید که میتواند آزاردهنده باشد. آروغ زدن چند باره معمولاً دلیل نگرانی نیست، اما اگر به طور مداوم ادامه داشت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. آروغ زدن اگرچه طبیعی است، اما میتواند نشانه مشکلات پزشکی مانند ریفلاکس معده، سوء هضم، التهاب معده یا سندروم روده حساس باشد.
-
مخاط بینی
بعد از بینی کردن، احتمالاً با مقداری مخاط مواجه میشوید. مخاط به طور طبیعی توسط سلولهای درون دهان، حلق، بینی و سینوسها تولید میشود. این مخاط نقش مهمی در رطوبت دادن مجاری تنفسی فوقانی و تحتانی دارد و آنها را تمیز نگه میدارد. بافت لغزنده مخاط به جذب محرکهای بالقوه کمک میکند و با حاضر بودن پادتنها و پروتئینهای خاص، به مقابله با میکروبهای مضر کمک میکند. مخاط سالم و طبیعی اغلب رقیق و شفاف است اما اگر به سرماخوردگی یا بیماری ریوی دیگری مبتلا شوید، ممکن است مخاط غلیظ و رنگی شود و تنفس را دشوار کند.
-
مدفوع کردن
مدفوع شاید بو و ظاهر ناخوشایندی داشته باشد، اما اجابت مزاج مکانیسمی است برای بدن تا از مواد غیرقابل هضم خلاص شود. به طور کلی، اجابت مزاج از ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته طبیعی محسوب میشود. مدفوع سوسیس مانند و ترک دار، یا مدفوع نرم و روان یا مارماند، شکل ایدهآل مدفوع محسوب میشود. هر شکلی از مدفوع با ویژگیهایی بسیار متفاوت از توصیفات ذکر شده باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. مدفوع کردن اگرچه طبیعی است، اما تغییرات در اجابت مزاج میتواند نشانهای از وضعیت سلامت کلی باشند. مثلاً در صورت داشتن یبوست مزمن، اسهال یا مدفوع خونی، باید به پزشک مراجعه کنید.
-
چرک
ابتلا به عفونتهایی مانند استافیلوکوک (یک نوع عفونت باکتریایی) یا فولیکولیت (عفونت فولیکول مو) ممکن است باعث تشکیل چرک شود، چیزی که شاید ناخوشایند به نظر برسد اما در واقع مفید است. چرک ناشی از عفونت، مجموعهای از گلبولهای سفید دفاعی است که به باکتریها حمله میبرند تا آنها را از بین ببرند. بعد از بهوجود آمدن یک زخم، داشتن مقداری چرک برای مدتی کوتاه – حدود یک یا دو روز – امری طبیعی است. این بدان معنی است که گلبولهای سفید در محل زخم جمع شده و مشغول به کار هستند تا با میکروبها مبارزه کنند. در صورتی که زخم بهبود پیدا کند، چرک معمولاً بیبو است و تغییر رنگ نمیدهد. اما اگر دچار عفونت شده باشید، ممکن است چرک بوی خاصی داشته باشد و هنگام لمس محل زخم، درد احساس کنید. در این صورت، بهتر است برای درمان زخم و دریافت درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.